در فصل 4 علوم نهم با مفهوم حرکت آشنا می شویم:
فیلم آموزشی این فصل به همراه حل تمرین مربوطه را می توانید از اینجا ببینید.
ما در کتاب علوم پنجم با حرکت و اصول اولیه آن آشنا شدیم در فصل 4 علوم نهم می خواهیم مفاهیم دقیق تری از حرکت را آمورش ببینیم. در دنیایی که در آن زندگی می کنیم همه چیز دز حال حرکت است.
- حرکت زمین به دور خود و به دور خورشید
- حرکت خورشید به دور کهکشان
- حرکت کهکشان ها
- جنبش ذرات جامد و لغزش ذرات مایع و چرخش ذرات گاز ها
- حرکت بسیار سریع الکترون ها به دور هسته
- ……
در فصل 4 علوم نهم با مفاهیم زیر آشنا می شویم:
- مسافت
- بردار جابجایی
- واحد اندازه گیری طول
- تندی متوسط
- روش تبدیل واحد های تندی متوسط
- تندی لحظه ای
- حرکت یکنواخت بر روی خط راست
- تفاوت سرعت و تندی
- شتاب متوسط
- تست های چهار گزینه ای فصل چهارم حرکت
- مسافت: مجموعه طول های پیموده شده از مبدا تا مقصد را مسافت گویند. مثال :برای رفتن از یک محل به محل دیگر، معمولاً از کوچه هاو خیابان های زیادی عبورمی کنیم. به مجموع طول های پیموده شده در علوم مسافت می گوییم.
-
چگونگی محاسبه ی مسافت در حرکت پیموده شده
بردار جابجایی: برای این که با بردار جابجایی آشنا شویم ، لازم است ابتدا با کلکه ی بردار آشنا باشیم .
- پاره خطی که دارای جهت باشد، بردار نام داردبردار دارای دو مشخصه است 1) جهت 2) اندازه یا مقدار
- برداری که نقطه شروع حرکت را به نقطه پایان حرکت وصل می کند بردار جابجایی می گویند.
نمایش بردار جابجایی درحرکت
اندازه بردار جابجایی را به اختصار جابجایی می گویند.
- در سیستم استاندارد جهانی (SI ) برای اندازه گیری طول اجسام اندازه مشخصی بر روی میله های خاصی معین کرده اند و از آن به عنوان مقیاس اندازه گیری طول استفاده می کنند . این مقیاس ” یک متر ” نامیده می شود.
- واحد اصلی اندازه گیری طول متر(m) است.
- در محاسبات و فرمول ها از واحد اصلی متر(m) استفاده می شود
- واحد های فرعی آن عبارتند از
- میلی متر/سانتی متر/دسی متر / کیلو متر
تندی متوسط در فصل 4 علوم نهم :
تندی متوسط یک متحرک را از مسافت پیموده شده آن متحرک بر زمان مصرف شده بدست می آورند
تندی متوسط در حرکت اجسام
واحد یا یکای اندازه گیری تندی متوسط:
- واحد اصلی تندی متوسط متر بر ثانیهm/s است
- برای وسایل نقلیه موتوری از واحد کیلو متر بر ساعتkm/h استفاده می شود.
- روش تبدیل واحد های تندی متوسط
-
روش تبدیل واحد ها در تندی متوسط حرکت
تندی لحظه ای فصل 4 علوم نهم :
گاهی حرکت متحرک کند یا تند است و در زمان توقف صفر است .
به تندی متحرک در هر لحظه تندی لحظه ای می گویند.برای سادگی کار به تندی لحظه ای ، تندی می گویند
حرکت یکنواخت بر روی خط راست:
- اگر تندی متحرکی در امتداد مسیر مستقیم مثلا از A تا B تغییر نکرده و ثابت باشد نوع حرکت آن حرکت یکنواخت بر روی خط راست است.
-
حرکت یکنواخت بر روی خط راست
تفاوت سرعت و تندی:
- تندی یک کمیت نرده ی یا اسکالر و سرعت ، کمیت برداری است .
- وقتی از سرعت متحرک صحبت می کنیم جهت حرکت آن را نیز مشخص می کنیم.
- مثلا سرعت اتومبیلی 20 متر بر ثانیه از نقطه الف به طرف جنوب است ولی در برای محاسبه تندی از مجموعه مسافت ها نسبت به زمان استفاده می کنیم و جهت مطرح نیست.
شتاب متوسط:
وقتی پیاده یا با دوچرخه و یا هر وسیله ی نقلیه ی دیگر، از خانه به مدرسه می رویم، در طول مسیر بارها و بارها سرعت خود را تغییر می دهیم. گاهی تند، گاهی کند و گاهی آرام حرکت می کنیم. در برخی مواقع نیز ممکن است برای چند لحظه بدون هیچ حرکتی بایستیم.
هنگامی که سرعت یک متحرک در حال تغییر باشد، می گوییم حرکتش دارای شتاب است.
شتاب نیز مانند تندی و سرعت، یکی دیگر از ویژگی های حرکت است.شتاب متوسط متحرک به صورت زیر تعریف می شود.
شتاب متوسط در حرکت
چکونگی تبدیل و واحد ها در شتاب متوسط:
یکای شتاب از تقسیم یکای سرعت (متر بر ثانیه) بر یکای زمان (ثانیه) به دست می آید که متر بر مربع ثانیه(مجذورثانیه) است.
تست های چهار گزینه ای فصل چهارم حرکت:
1) متحرکی مسیری به طول 48 متر را با تندی متوسط 6 متر بر ثانیه طی می کند . سپس به مدت 12 ثانیه با تندی متوسط 8 متر بر ثانیه به حرکت خود ادامه میدهد . تندی متوسط در کل مسیر چند متر بر ثانیه است؟
1)8
2)7.2
3)18
4)4.8
2)خودرویی با سرعت 20 متر بر ثانیه در حرکت است این خودرو مسیر مستقیم 216 کیلومتری را در چند ساعت طی می کند؟
1)1
2)2
3)3
4)4
3) اتومبیلی با سرعت 72 کیلومتر بر ثانیه ترمز می کند و پس از 10 ثانیه می ایستد . شتاب ترمز این خودرو چند متر بر مجذور ثانیه بوده است؟
1)2
2)2-
3)2.7-
4)4-
4)متحرکی 10 ثانیه با سرعت 20 متر بر ثانیه و 20 ثانیه با سرعت ثابت 17 متر بر ثانیه حرکت می کند سرعت متوسط این متحرک در این مدت چند متر برثانیه است؟
1)18
2)16
3)16.5
4)19.5
